Nội dung bài viết này được tôi biên tập lại theo kinh nghiệm thực tế của bản thân, gần 20 năm câu/bắt cá Sông/Suối Tây Bắc, trong đó 4 năm gần đây nhất, tôi đi câu, đánh bắt cá Sông Đà cùng anh em dân tộc Thái bản xứ ở thượng nguồn Sông Đà. Bản thân tôi, đi câu cá suối Tây Bắc từ thủa còn bé, học lớp 4, lớp 5 đã vác cần đi câu! Thế nên tôi không lạ gì các loại cá sông & suối Tây Bắc, chỉ cần nhìn thoáng qua là biết cá gì, tên gọi là gì, đặc tính ăn mồi ra làm sao. Tất nhiên, bài viết này tôi viết để các anh chị tham khảo thông tin trực quan, trung thực nhất, chứ không nhằm mục đích công kích, nói xấu bất cứ 1 đơn vị kinh doanh nào khác. Và xin nhắc lại, tất cả các loại cá tôi nói trong bài viết này, dựa vào hình ảnh thực tế, thông tin thực tế của cá sông Đà nói riêng, cũng như cá sông/suối Tây Bắc nói chung. Còn các vùng miền khác, tôi không đề cập đến.
Cá Anh Vũ (tiếng Thái có tên gọi riêng, nhưng tôi xin phép không tiết lộ) ở Tây Bắc có nhiều nhất ở Sông Đà, và các con Suối lớn, nước trong, nhiều nghềnh đá. Nhiều người gọi cá Anh Vũ là cá Mõm Lợn, vì chúng có phần mồm trề ra, nom khá buồn cười. Nhưng khoan, ở Tây Bắc có 2 loại cá nữa có phần mồm nhìn khá giống cá Anh Vũ. Đó là
- CÁ DẦM XANH và cá PA VÁ (Tên tiếng Thái): Chú ý, 2 loại cá này có thân mình dẹt & ngắn, tương tự như cá Chép ở đồng bằng, phần lưng hơi gồ lên.
- CÁ ANH VŨ: Thì người dài thuôn, tương tự như cá Trôi & Trắm ở đồng bằng
- ==> Cả 3 loại cá này đều chỉ ăn, liếm rong rêu trên các tảng đá. Nên có cấu tạo phần miệng khá giống nhau, mục đích là để mút & liếm rong rêu.
Tiếp tục, ta xem & phân biệt chi tiết từng phần!
Cá Anh vũ với phần mồm trề đặc trưng, nhưng khác biệt lớn nhất là PHẦN MÔI TRONG XÙ XÌ GAI – VÀ CÓ 1 ĐÔI RÂU DÀI SÁT ĐẾN MIỆNG.
Còn cá Dầm Xanh, nếu nhìn thoáng qua thì phần mồm cũng khá giống Anh Vũ. Tuy nhiên chóp đầu nhọn hơn – PHẦN MÔI TRONG KHÔNG CÓ GAI & MỎNG – RÂU NGẮN, RẤT NHỎ
Đây là 1 loại nữa, cá PA VÁ, con này cũng có phần mồm giống Anh Vũ. Tuy nhiên, chóp đầu nhọn, phần môi trong cũng không có gai, KHÔNG CÓ RÂU. (Con này giống sát nhất với DẦM XANH)
Vì cá Dầm Xanh & Pa Vá rất giống nhau. Bây giờ ta chuyển sang 2 loại chính: ANH VŨ & DẦM XANH. Về cơ bản, tôi thấy thịt cả 3 loại cá này đều như nhau, ít xương dăm, thịt dai, chắc. Duy chỉ có cá Anh Vũ là phần mồm nhiều sụn & mỡ hơn cả. Chúng tôi đi bắt cả 3 loại này, giá trị như nhau, nếu có bán cho mọi người trong bản – đều 1 giá. Chứ không có con nào đắt hơn con nào cả.
Chi tiết phần miệng cá Anh Vũ so với Dầm Xanh ( và Pa Vá).
Rất dễ để nhận biết đâu là Anh Vũ, đâu là Dầm Xanh (và Pa Va) khi quan sát phần miệng bên trong.
Tiếp theo nữa, càng dễ nhận biết. Khi quan sát phần Vây lưng
- Cá Anh Vũ: Vây lưng dài thuôn, cong hình lưỡi liềm, chóp vây lưng kéo dài.
- Cá Dầm Xanh (và Pa Vá): Vây lưng hình rẻ quạt, thuôn đều, chóp vây lưng ngắn.
Phần vây đuôi cũng thế.
- Anh Vũ: Vây đuôi dài thuôn, nhọn.
- Dầm Xanh (và Pa Vá): Vây đuôi to, không thuôn nhọn, nhìn giống với Cá Chép.
Cá Anh Vũ có thân mình thuôn dài, dài hơn hẳn so với Dầm Xanh (và Pa Vá) nếu cùng trọng lượng. Ví dụ như 1 con Dầm Xanh (và Pa Vá) như hình dưới, nặng 2.2kg, so với 1 con Anh Vũ chỉ 350gram. Các anh chị nhìn là có thể biết được, Anh Vũ người nó dài như thế nào nếu đạt trọng lượng tương đương với Dầm Xanh (và Pa Vá)
Thêm hình này nữa.